Lịch sử thì luôn lặp lại !

Vào cuối mùa hè năm 1929, một nhà đầu tư nổi tiếng bất ngờ quyết định bán toàn bộ số cổ phiếu của mình.
Thị trường tăng đột biến, nhưng sau khi nhận được lời khuyên về chứng khoán từ một cậu bé đánh giày trẻ tuổi, nhà đầu tư đã quyết định giữ tiền của mình.
“Nếu cậu bé đánh giày đang đưa ra lời khuyên về chứng khoán,” ông nghĩ, “thì đã đến lúc phải ra khỏi thị trường.”
Nhà đầu tư nhận ra thị trường đã trở nên quá phổ biến và rủi ro cao, và nhờ vào trực giác đó, đã tránh được khủng hoảng.

Trong khi hàng nghìn người phá sản khi market sụp đổ , ông vẫn giữ nguyên vẹn tài sản của mình. Và khi mọi thứ trở nên thảm khốc, ông đã có thể mua một số tài sản ở mức thấp nhất, làm tăng tài sản của mình lên gấp 10 lần.
Ngày nay, gần một thế kỷ sau, khi dư âm của năm 1929 ngày càng lớn hơn, hành vi của nhà đầu tư đó, nếu không phải là một mô hình để noi theo, thì ít nhất một hành vi cần ghi nhớ.
Trong nhiều tháng nay, một số công ty tài chính nổi tiếng đã gợi ý về một sự điều chỉnh thị trường sắp tới.
Định giá cao, sự không chắc chắn về xu hướng đại dịch và các số liệu thống kê khác không có lợi cho một triển vọng khả quan.
Tệ hơn nữa, sự kết hợp của nợ quá mức, lãi suất gần bằng 0 và đầu cơ rầm rộ dường như là khúc dạo đầu cho thảm họa kinh tế.
Hồi đầu năm, Michael Burry, nổi tiếng với việc dự đoán sự cố tín dụng dưới chuẩn năm 2008, đã nhiều lần gọi hiện tại là “Bong bóng đầu cơ lớn nhất mọi thời đại”.

Trong một tweet, sau đó đã bị xóa, Michael Burry đã viết:

Theo Jeremy Grantham, một nhà đầu tư huyền thoại ít được công chúng biết đến, Mỹ đang ở trong một bong bóng thường xảy ra vài thập kỷ một lần, có thể so sánh với bong bóng năm 1929 và 2000.

Trong một báo cáo, Cơ quan Thị trường và Chứng khoán Châu Âu tuyên bố rằng nợ cao, định giá quá cao tài sản và đầu cơ ngày càng tăng cho các khoản đầu tư rủi ro cao có thể dẫn đến một sự sụp đổ lớn trên thị trường tài chính.
Và theo Economist Intelligence Unit, một sự điều chỉnh mạnh của thị trường chứng khoán là rất có thể xảy ra vì điều kiện kinh tế hiện tại.
Khoảng một nửa số chiến lược gia Phố Wall cho rằng S&P 500 sẽ điều chỉnh 8-10%. Bank of America dự đoán rằng mức điều chỉnh này sẽ là 10%, trong khi Morgan Stanley dự đoán là 20%.
Trong số những thảm họa nghiêm trọng nhất, một số cảnh báo về sự sụp đổ 60% đến 66% , thêm vào đó là lợi nhuận âm tiềm năng trong 12–15 năm tới.

S&P 500 đã giảm 57% trong cuộc khủng hoảng năm 2008, 49% trong bong bóng dot-com đầu những năm 2000 và 34% trong giai đoạn COVID-19. Vì vậy, nếu những dự đoán bi quan nhất được chứng minh là đúng, thì dự đoán tiếp theo sẽ là thảm họa kinh tế nghiêm trọng nhất kể từ cuộc Đại Suy Thoái.

Một tình huống đáng báo động

Tất nhiên, những tuyên bố hùng hồn như vậy đòi hỏi một lý lẽ thuyết phục, ngay cả là khi chúng đến từ một người có dày dặn kinh nghiệm với thành tích dự đoán thị trường sụp đổ.

Và chắc chắn, điều đầu tiên quan trọng là định giá thị trường. Vào ngày 8 /11/2021, S&P 500 đạt mức cao nhất, lần đầu tiên chạm mức 4700.

Trong nhiều tháng, các lĩnh vực lớn của thị trường đã được định giá quá cao. Và xu hướng này có vẻ giống như trong các bong bóng trước đây. Các cổ phiếu công nghệ hóa ra được định giá cao nhất, với Tesla, Apple, Alphabet, Amazon, Microsoft và Facebook (nay là Meta) chiếm 25% chỉ số.

Với thị trường Crypto, đầu cơ xuất hiện thậm chí còn mạnh hơn rất nhiều. Thị trường đã có lúc vượt qua quy mô 3000 tỷ USD và một số tiền điện tử dường như được định giá quá cao, cá biệt một vài dự án đang có vốn hóa cao hơn một số công ty trong Fortune 500.

Những nhà đầu tư non trẻ

Nhìn vào quá khứ, định giá không phải là chỉ báo cảnh báo duy nhất. Theo Jeremy Grantham, dấu hiệu đáng tin cậy nhất của bong bóng trong giai đoạn cuối của nó là hành vi đầu cơ cuồng loạn – đặc biệt là của các cá nhân.

Và cho đến nay, lần đầu tiên trong thị trường tăng giá kéo dài 10 năm, dài nhất trong lịch sử này, mức đầu cơ đã đạt mức cao kỷ lục. Kể từ khi đại dịch bắt đầu, một lượng người mua mới đã tràn ngập thị trường, và tâm lý nhà đầu tư về cơ bản là tăng kể từ cuối tháng 3/2020, khi thị trường chạm mức thấp nhất.

Chỉ riêng trong tháng 1/2021, sáu triệu người Mỹ đã cài đặt một ứng dụng giao dịch. Và trong vài tháng đầu năm 2021, các nhà đầu tư nhỏ lẻ đã tạo ra khối lượng giao dịch nhiều hơn các hedge funds cộng lại.

Mọi người đang mua cổ phiếu và Crypto bằng nợ

Một dấu hiệu xấu khác, xét theo mức thị trường ngày nay là số tiền được vay để mua cổ phiếu: Nợ ký quỹ.
Về cơ bản, mọi người dựa vào các khoản vay để đặt cược vào các mã cổ phiếu hơn mức họ có thể với số vốn của họ nhằm tối đa hóa lợi nhuận.
Tuy nhiên, điều này ngoài việc gây rủi ro cao cho các nhà đầu tư ngay từ đầu, thông thường có những hậu quả tiêu cực đối với thị trường chứng khoán khi mức của nó đã tăng lên đáng kể.
Hiện tại, cùng với sự tăng vọt của thị trường chứng khoán, nợ ký quỹ đã tăng đột biến.
Kể từ mức thấp nhất vào tháng 3/2020, nợ ký quỹ đã tăng 71% so với cùng kỳ năm ngoái. Và từ đó đến nay, nó đã gần như tăng gấp đôi từ 479 tỷ USD lên 935 tỷ USD.
Lần cuối cùng nợ ký quỹ tăng với tốc độ tương tự là vào năm 2000 và 2007, ngay trước khi bong bóng dot-com vỡ và sự cố tín dụng dưới chuẩn 2008.

Các chỉ số khác

Một cảnh báo quan trọng cũng đến từ tỷ lệ Giá / Thu nhập (chỉ số PE) của Schiller, gần với mức cao nhất trong lịch sử.
Chỉ báo này đang tiến gần đến mức 40. Và trong lịch sử, với giá trị ở mức 30 hoặc cao hơn, S&P 500 đã giảm từ 20 đến 89%.

Tiếp theo, đường cong giữa lợi suất ngắn hạn (chu kì 2 năm) và dài hạn (chu kì 10 năm) của trái phiếu kho bạc đã đảo ngược từ cuối tháng 3/2022. Và điều này thường cảnh báo về một nguy cơ suy thoái kinh tế.

Nếu lợi suất ngắn hạn trở nên cao hơn lợi suất dài hạn, thì đó sẽ là một chỉ báo rõ ràng về suy thoái. Trên thực tế, mỗi lần xảy ra sự đảo ngược đều hình thành một cuộc suy thoái, và điều này đã đúng trong 5 thập kỷ qua: bảy lần gần đây nhất nó xảy ra, một cuộc suy thoái xảy ra ngay sau đó.

Có thể thấy lần gần nhất xả ra vào tháng 8/2019, và chỉ nửa năm sau đó là thảm họa kinh tế vào đầu 2020.

Thứ ba, chỉ số của Warren Buffett, đo lường tỷ lệ vốn hóa trên GDP, hiện đang cao hơn so với giai đoạn 1999-2000.
Trong quá khứ, Buffett đã nói rằng sự gia tăng của chỉ số này là một dấu hiệu cảnh báo đáng kể về sự sụp đổ của thị trường trong tương lai. Và Buffett cũng đã từng ca ngợi : “có lẽ chỉ số này là thước đo duy nhất tốt nhất để xác định giá trị tại bất kỳ thời điểm nào”.

Cuối cùng, tỷ lệ nợ trên GDP của Mỹ đã đạt mức kỷ lục. Và số nợ cao trong quá khứ là dấu hiệu của mọi cuộc khủng hoảng tài chính.

Lạm Phát

Trên khắp thế giới, giá cả đang tăng với tốc độ chóng mặt.
Chỉ số giá tiêu dùng ở Mỹ tăng 5,4% so với cùng kỳ năm ngoái vào tháng 9 và 6,2% đáng báo động vào tháng 10, đạt mức tăng trưởng cao nhất trong 30 năm.
Mức tăng mà Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen dự kiến sẽ tiếp tục tăng trong nửa đầu năm 2022 – do ảnh hưởng của đại dịch dẫn đến thiếu hụt chuỗi cung ứng.
Trong lịch sử, tác động của lạm phát lên thị trường chứng khoán không phải lúc nào cũng là tuyến tính. Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là thời kỳ lạm phát cao có liên quan đến thời điểm bất ổn của thị trường.
Hai lần gần đây nhất lạm phát đạt 5% và 6%, Mỹ lần lượt chịu cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 và trước thềm cuộc suy thoái đầu những năm 1990.

Thách thức và cơ hội

Dự đoán chính xác thời điểm bong bóng sẽ vỡ không bao giờ là điều dễ dàng. Grantham đã dự đoán trước rất rõ về cuộc khủng hoảng năm 2000, nhưng phải mất gần ba năm nó mới xảy ra.

Năm 1997, Grantham đã bán đa số các cổ phiếu và giữ nguyên trong ba năm để theo dõi thị trường tiếp tục tăng. Grantham đã mất một nửa danh mục đầu tư, nhưng cuối cùng, ông đã bù đắp được phần lớn chi phí cơ hội của mình trong đợt sụt giảm sau đó.

Chính sách thắt chặt lãi suất sẽ khiến cổ phiếu kém hấp dẫn hơn do kỳ vọng tăng trưởng giảm, thúc đẩy các nhà đầu tư hướng tới các khoản đầu tư phòng thủ hơn. Và điều này, cùng với các khía cạnh đã được đề cập, có thể âm thầm gây ra sự suy thoái trên thị trường tài chính.

Tuy nhiên, không ai hiểu rõ hơn những nhà đầu tư dày dạn kinh nghiệm rằng sự đổ vỡ trong thị trường tài chính là thời điểm tuyệt vời để trở nên giàu có hơn và là nơi tạo ra những vận may lớn.

Các nhà đầu tư như Dan Pena, người sáng lập tập đoàn đầu tư The Guthrie Group, đang giữ phần lớn tài sản có thể đầu tư của bằng tiền mặt để đề phòng sự điều chỉnh và lên kế hoạch đầu tư khi cuộc đại suy thoái xảy ra. Một số công ty tài chính và phi tài chính trong S&P 500 cũng đang chuẩn bị theo cách tương tự. Warren Buffett của Berkshire Hathaway cũng đã tích lũy được hơn 140 tỷ USD tiền mặt và chỉ mua ba cổ phiếu trong quý 2/2021.

Lời kết

Mặc dù thị trường sụp đổ sẽ là một thảm họa đối với hầu hết mọi người, nhưng nó chắc chắn sẽ là một cơ hội hiệu quả cho các nhà đầu tư khôn ngoan.

Kể từ tháng 3/2020, đầu cơ đã nở rộ nhờ điều kiện kinh tế thay đổi, nhưng nó sẽ không kết thúc tốt đẹp đối với nhiều người khi bong bóng vỡ. Định giá càng cao, các nhà đầu tư càng nên tích trữ tiền, bởi nếu không, sớm muộn gì họ cũng sẽ hối hận vì đã không thoát khỏi thị trường sớm hơn !